Türkiye’nin kıyı bölgelerinde tıbbi ve aromatik bitkiler ile süs bitkileri arasında yer alan kum zambağı(Pancratium maritimum L.) oldukça nadir bir geofittir(tohumlu bitkilerin kapalı tohumluları). Ülkemizde koruma altına alınan türler arasında bulunan kum zambakları, 2 tür tehlike altındadır: 1.turizm faaliyetleri ve kıyı kesimlerinde yapılaşma ile baskılı kullanım sonucunda popülasyonlar zarar görürken koruma(in-situ) alanlarının geliştirilmemesi, 2.Konunun önemi ve popülasyonların zarar görmeden devamlılığı için farkındalık çalışmalarının yeterli olmamasıdır. 

Sivil toplum kuruluşumuz, daha önce İklimsel kırılganlık konusunda Adana’da çalışmış olup, 6 Şubatta yaşadığımız depremler sonrasında “Adana kıyılarında bulunan “Kum Zambakları” konusunda molozların ve enkazların koruma eylemlerine olan etkisini gözlemlemek, kıyı şeridindeki floristik yapı ile ilgili düzenli veri altyapısı oluşturmaya çabalamak ve izleme ve koruma faaliyetleri için farkındalık çalışmaları yapmak” amaçları doğrultusunda STKmızın kapasitesini güçlendirmeyi hedeflenmektedir. Proje Adana’nın kıyı bölgelerinden Karataş ilçesinde 11 ay olmak üzere sürdürülecektir. Proje yürütme ekibi, Öğr. Gör. Hamdi Ayyıldız ve gönüllülerden oluşmaktadır.

KUM ZAMBAĞI HAKKINDA

Türkiye’de doğal olarak yetiştiği bilinen ve kayıt altına alınan tek Pancratium türü Kum zambağı adıyla bilinen Pancratium maritimum L.’dur (Baytop, 1984; Gümüş, 2015). Ülkemizde Kırklareli, İstanbul, Bolu, Bartın, Sinop, Samsun, Giresun, Trabzon, Antalya, Mersin ve Adana’nın kumlu sahillerinde doğal olarak bulunmaktadır (Gümüş, 2015).

1989 yılında Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Doğal Çiçek Soğanlarının Sökümü, Üretimi ve İhracatına ait yönetmelik çıkarmıştır. Bu kapsamda birçok doğal çiçek soğanının ihracatı yasaklanmış, ihracata izin verilenlerde doğadan toplama ve üretim kontenjanları getirilmiş, ihraç edilecek soğan büyüklükleri belirlenmiştir (Çelikel, 2014; Çelikel, 2015). Ülkemizde de nesli tehlike altında olan kum zambağına (Pancratium maritimum L.), doğal çiçek soğanlarının 2017 yılı ihracat listesi hakkındaki tebliğe göre doğadan toplanarak ihraç edilmesi yasak olan türler arasında yer verilmiştir (Resmigazete, 2017).

Denizin hemen yanında yaşam alanı bulan P. Maritimum, doğrudan deniz meltemlerine ve sürekli yüksek hava nemi ile güçlü radyasyona maruz kalan kuraklığa ve tuzluluğa dayanıklı bir bitkidir (Eisikowitch ve Galil, 1971; Sanaa ve ark., 2012). P. maritimum Akdeniz sahillerinde doğal olarak yayılış göstermektedir. Bitki, denize mesafesi ortalama 60 m ye kadar olan kumullarda, denize paralel doğrultuda yetişmektedir. Habitat değişmemesine rağmen denizden uzak kumullarda bitki yetişmemektedir. İnsan kaynaklı faaliyetlerden dolayı başta geofitler olmak üzere birçok türün nesli tehlike altına girmiştir (Çelikel, 2015; Balkaya ve ark., 2015)

SANAYİDE YEŞİL DÖNÜŞÜM, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM VE BİYOEKONOMİ ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ HAKKINDA / DERNEĞİMİZ HAKKINDA

2021 yılı Haziran ayında çoğunluğu akademik personel olan ancak farklı alan, disiplin ve meslek gruplarından oluşan «somut ve genel fayda» odaklı bir kuruluş olarak STKmızı oluşturduk. Akademinin rijit ve esnek olmayan yapısından farklı olarak gönüllü bazlı çözümler üretmek üzere akademik bilginin toplumsal faydasına odaklandık. Pandemi dönemi sonrasında, gerileyen sosyal yaşantıyı destekler nitelikte, toplumda bilimi öncüleyip, Akdeniz’i konuşan ve bilimsel bazda araştırma gerektirip toplum için önemli ana amaçlarımızdaki konulara giren konularda savunuculuk yapmak üzere STKmızı kurduk. Hem Kahramanmaraş’ın bitki coğrafyasını hem de Akdeniz’in zenginliklerini konu edinip, ulusalda uluslararasılaşarak sivil toplumu güçlendirmeyi istedik.

Şu an 25 üyesi bulunan ve bu ihtiyaçlarla biraraya gelen insanlarca STKmızın amaçları 3 ana kapsama toparlanabilir: 

Yeşil Dönüşüm: Üretim sektörlerinde, özellikle tarımda, yeşil dönüşümü teşvik etmek ve bu doğrultuda firmalara ve üreticilere destek olmak.

İklim Değişikliğine Uyum: Toplumsal örüntülerin iklim değişikliğine uyum sağlaması için gerekli çalışmaları yapmak, gönüllü odaklı proje ve etkinlikler geliştirmek.

Biyoekonomi: Biyolojik kaynakların ekonomi ve sosyo-teknoloji ekseninde araştırılması ve bu alanda farkındalık yaratmak.

STKmızın Vizyonu ise: Döngüsel ve kapsayıcı ekonomiye geçişte sivil-bilimsel araştırmalar ile sivil toplumu güçlendirecek öncü bir araştırmacı aksiyoner kuruluş olmaktır. Yaşamında doğrudan olumlu katkılar yaratmayı hedeflediğimiz gruplar; başta akademik araştırmaya yönlenmiş gençler ve bu konuda istekli olanlar ile deneyimli veteranlar ve toplumun proje hedefini gerektiren kesimleri.